LỘN XỘN HAY HOÀN HẢO?

LỘN XỘN HAY HOÀN HẢO?

Tác giả: ANTHONY ROBBINS

Trích: Đánh Thức Con Người Phi Thường Trong Bạn; TriBookers dịch; NXB Tổng Hợp Thành Phố Hồ Chí Minh.

---o0o---

Một ngày nọ, cô bé đến gần cha và hỏi một câu rất thú vị:

Cha ơi, làm sao mà mọi thứ dễ dàng trở nên lộn xộn vậy?

Lộn xộn là thế nào, con yêu? – Người cha hỏi lại.

Cha biết mà, khi mọi việc không hoàn hảo ấy. Nhìn bàn học của con kìa, đồ vật ở khắp nơi. Tối qua con đã rất vất vả để làm cho nó hoàn hảo. Vậy mà mọi thứ chẳng ở yên. Chúng lại nhanh chóng bừa bộn. - Cô bé nói:

Cha xem đây, thế này mới là hoàn hảo. Nhưng nó sẽ không duy trì mãi như vầy. - Vừa nói, Cô bé vừa minh họa bằng cách di chuyển mọi thứ trên kệ vào vị trí riêng biệt.

Nếu cha di chuyển hộp màu này của con lại đây hai gang tay thì sao? Chuyện gì sẽ xảy ra?

Không cha ơi, bây giờ thì nó lộn xộn rồi. Nó phải được đặt cho ngay ngắn, chứ không bị xô lệch theo cách mà cha đặt.

Nếu cha chuyển cây bút chì sang bên cạnh thì sao? – Ông hỏi tiếp.

Bây giờ thì cha lại làm nó lộn xộn nữa rồi! - Cô bé trả lời.

Còn nếu mở một phần cuốn sách này ra thì sẽ thế nào? - Ông tiếp tục.

Cũng lộn xộn luôn! – Cô bé nói.

Người cha quay sang cô con gái và nói:

Con yêu à, không phải là mọi thứ dễ dàng trở nên lộn xộn đâu. Mà bởi vì con có nhiều cách để làm cho chúng lộn xộn, trong khi chỉ có một cách để làm cho nó hoàn hảo mà thôi.

(trích từ Steps to an Ecology of Mind, Gregory Bateson)

Hầu hết chúng ta tạo ra rất nhiều cách để cảm thấy tồi tệ nhưng chỉ một vài cách giúp cảm thấy thật sự tốt đẹp. Tôi không hề ngạc nhiên trước việc nhiều người bị chính những quy tắc của họ làm cho tổn thương. Như thể họ có một mạng lưới “đường liên lạc” thần kinh rộng lớn và rối rắm dẫn đến những trạng thái mà họ muốn tránh, song lại có rất ít “đường liên lạc” kết nối với niềm vui.

Một ví dụ điển hình cho trường hợp này là người đàn ông đã tham dự một trong những buổi hội thảo của tôi. Ông là một giám đốc điều hành nổi tiếng có tên trong danh sách Fortune 500, và được Công chúng yêu quý vì những đóng góp của mình. Ông là cha của năm đứa con, rất quan tâm đến vợ con, và là người có thể lực tốt – một vận động viên marathon nghiệp dư. Tôi hỏi ông ấy: “Ông có thành công không?”. Ông làm sững sờ tất cả những ai đang có mặt bằng câu trả lời hết sức nghiêm túc: “Không!”. Tôi hỏi tiếp: “Điều gì mới khiến ông cảm thấy thành công?” – đây là câu hỏi chủ chốt để khám phá những quy tắc của bản thân và của người khác.

Ông nêu ra một loạt những quy tắc và đòi hỏi cứng nhắc mà ông cảm thấy mình phải đáp ứng cho bằng được thì mới có thể xem là thành công. Nào là phải kiếm được mức lương “cứng” là 3 triệu đô-la một năm (mức lương hiện giờ của ông là 1 triệu rưỡi đô-la), lượng mỡ trong cơ thể phải ở mức 8% (hiện tại là 9%) và ông không bao giờ được nản lòng với những đứa con của mình (nên nhớ rằng ông có đến 5 người Con và chúng sẽ có những hướng đi riêng). Bạn nghĩ sao về Cơ hội cảm thấy thành công của ông ta? Khi nào ông mới có thể đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn ngặt nghèo và vô lý quá mức này?

Trong khi đó, một người đàn ông khác lại thu hút sự chú ý của chúng tôi bởi vẻ phấn khích, năng động ở anh. Tôi quay sang hỏi anh ta câu hỏi quen thuộc: “Anh có thành công không?”. Anh nở một nụ cười rạng rỡ với tôi và nói: “Đương Nhiên rồi!”. Và tôi hỏi tiếp: “Điều gì khiến anh cảm thấy mình thành công?”. Với nụ cười tươi hết cỡ, anh giải thích: “Đơn giản thôi mà, những gì tôi cần phải làm là thức dậy, nhìn xuống và thấy mình vẫn còn ở trên mặt đất!”. Đám đông reo lên hưởng ứng. Anh nói thêm: “Mỗi ngày còn tồn tại trên mặt đất đều là một ngày tuyệt vời!”.

Nếu bạn thiết lập một hệ thống quy tắc khiến bạn cảm thấy chán nản, tức giận, tổn thương hay thất bại thì những cảm xúc này sẽ ảnh hưởng đến cách bạn đối xử với mọi người xung quanh, cũng như ảnh hưởng đến cảm giác của họ khi ở gần bạn.

Tại sao mọi người thường hay áp đặt những quy định khắt khe đối với bản thân và những người mà họ thương yêu nhất? Nhiều người lo sợ rằng nếu không có những quy tắc mạnh mẽ, họ sẽ chẳng bao giờ thành công, sẽ không có động lực để làm việc chăm chỉ và gặt hái thành công. Song thực tế là ta không cần phải có những quy tắc khắc nghiệt đến nực cười như thế để nuôi giữ nghị lực. Nếu một người đặt cho mình những quy tắc quá khắt khe, họ sẽ sớm nhận ra rằng dù có làm tốt thế nào, họ cũng không thể chiến thắng và bắt đầu cảm thấy mình vô dụng.

Chắc chắn chúng ta đều muốn phát huy sức mạnh của mục tiêu, sức hấp dẫn của tương lai tươi đẹp để đẩy mạnh tiến về phía trước, nhưng chúng ta cũng phải đảm bảo có những quy tắc cho phép mình vui vẻ bất cứ khi nào mình muốn. Hãy để cho những quy tắc thúc đẩy bạn, chứ đừng kìm hãm bạn.

Tôi nhận thấy rất nhiều người đã đề ra một loạt các quy tắc thiếu thực tế, khó khả thi cho mối quan hệ. Điển hình là quy tắc về tình yêu: “Nếu anh yêu chi, anh phải là tất cả những gì em muốn”, hoặc là “Nếu anh yêu em, em có quyền than vãn, phàn nàn, rầy la và anh phải chấp nhận điều đó”. Những quy tắc này liệu có phù hợp không? Thật bất công cho người nào quên biết một cô gái như vậy!

CTV: Đăng Minh