CÂU CHUYỆN VỀ IKIGAI

CÂU CHUYỆN VỀ IKIGAI

Tác giả: TIM TAMASHIRO

Trích: Hiểu Và Ứng Dụng Nhanh Triết Lý Ikigai – Hạnh Phúc Và Mục Đích Sống Của Người Nhật; Người dịch: Tiểu Long; NXB Hồng Đức.

---o0o---

Ikigai là một ý niệm xuất phát từ cư dân trên những hòn đảo nhỏ ở Okinawa, Nhật Bản. Nếu bạn nhìn vào quả địa cầu, bạn sẽ thấy khoảng cách từ Okinawa đến mũi cực nam của Nhật Bản bằng với khoảng cách từ đó đến bờ đông của Trung Quốc. Để tìm Okinawa trên quả địa cầu, cần phải có kính lúp. Quần đảo này rất nhỏ. Chúng nhỏ như hạt muối vậy. Okinawa dường như là nơi con người không thể sinh sống và phát triển được. Diện tích nhỏ. Thời tiết nóng bức. Người ta từng cho rằng quần đảo này quá khắc nghiệt. Tuy nhiên, nhiều người đã coi Okinawa là quê hương từ hơn mười nghìn năm trước. Ngày nay, có gần một triệu năm trăm nghìn người sinh sống ở tỉnh Okinawa.

Dù Ikigai là quan niệm sống tồn tại hơn một nghìn năm (từ thời Heian - Bình An, năm 794 - 1185 Công Lịch), nhưng chỉ có người dân Okinawa và một số ít người Nhật Bản sống ngoài quần đảo mới có diễm phúc hưởng lợi từ quan niệm này.

Ban đầu, Ikigai có tên khác là ikikai, hay “vỏ sống.”

Dưới thời Heian, trong vùng biển xung quanh Okinawa, hay còn được gọi là vùng Lưu Cầu, có một sinh vật đặc biệt sinh sống và phát triển, chính loài vật này là kho báu dưới nước của Lưu Cầu. Dưới đáy biển, có những con hàu vỏ đỏ, đầy gai, tuyệt đẹp, gọi là kai. Những chiếc vỏ này đẹp và hiếm đến độ người dân khắp châu Á khao khát sở hữu và xem chúng như món trang sức giá trị như đá quý.

Khi thấy thứ gì đó có vẻ giá trị, họ sẵn sàng lặn xuống sâu hơn 20 mét để đẩy những tảng đá hay dùng gậy nạy san hô.

Vỏ của những con hàu đỏ được tìm thấy dưới đáy biển xứ Lưu Cầu. Chúng là một phần của vụ thu hoạch hải sản hàng ngày ở nơi đây, do các Ama tập hợp lại. Ama là những nữ thợ lặn nổi tiếng với khả năng lặn sâu để thu gom vỏ sò và các kho báu đại dương khác.

Các Ama của xứ Lưu Cầu sẽ tập trung tại bờ biểm vào sáng sớm, khi biển còn tĩnh lặng. Nếu nước trong, họ có thể nhìn xuống sâu và xa dưới làn nước. Tóc họ được búi gọn và chỉ mặc độc một chiếc khố trắng. Các Ama sẽ xuống nước, kéo theo một chiếc xô gỗ. Khi bơi ra đủ xa, họ vịn vào bên hông chiếc xô và ngụp mặt tìm những món quý giá dưới nước. Khi thấy thứ gì đó có vẻ giá trị, họ sẵn sàng lặn xuống sâu hơn 20 mét để đẩy những tảng đá hay dùng gậy nạy san hô.

Nếu may mắn, họ sẽ tìm được hàu vỏ đỏ. Họ sẽ nhặt những con hàu và trở lên mặt nước, rồi cho nó vào chiếc xô nổi.

Ama bắt đầu luyện tập từ lúc còn là thiếu nữ và vẫn tiếp tục lặn biển khi đã cao niên. Lặn biển là công việc họ thành thạo và yêu thích. Họ thu gom hải sản và hàu vỏ đỏ (kai) cho người khác, và nhận được phần thưởng vì điều đó. Tình chị em thân thiết giữa các Ama được xây dựng do họ tụ họp với nhau hàng ngày. Họ tâm sự về chuyện làng xóm. Họ tán gẫu và cười nói với nhau trước và sau khi lặn biển. Những phụ nữ phi thường này là những người đầu tiên tiếp nhận lợi ích của Ikigai.

Nước biển thì lạnh lẽo, nhưng các Ama tin rằng công việc lặn biển là trời phú cho phụ nữ. Họ tin rằng họ được ban cho lớp mỡ dày để giữ ấm. Đàn ông không thể chịu đựng cái lạnh như các Ama. Hơn nữa, qua hàng thế kỷ, các Ama đã phát triển khả năng giữ hơi lên đến hai phút một lần lặn. Trên đường trở lên mặt nước, họ thở ra âm thanh như huýt sáo ở sâu bên trong khí quản. Các Ama giống như những mỹ nhân ngư nuôi sống mọi người, và họ cũng có thể kiếm sống nhờ vào ngành nghề mà mình yêu thích.

Ikigai được ghép bởi hai từ: iki có nghĩa là cuộc sống, gai có nghĩa là giá trị. Ikigai nghĩa là giá trị cuộc sống.

Ama vẫn hoạt động theo cách truyền thống đó ở Nhật Bản và Hàn Quốc ngày nay. Họ vẫn tụ họp lúc bình minh. Họ vẫn tán gẫu và cười nói. Họ vẫn lặn biển không cần thiết bị hỗ trợ. Ama chính là bản chất thực nhất của Ikigai.

Chìa khóa của Ikigai là hãy làm điều khiến bạn có giá trị, có ý nghĩa. Bạn có năng lực thiên phú để sử dụng tốt. Hiểu được Ikigai là một cách đưa năng lực của bạn vào công việc, để bạn có thể hưởng lợi từ nó.

Xin được cảm ơn các Ama. Vỏ hàu đỏ đã đem lại giá trị kinh tế lớn cho xứ Lưu Cầu. Cuối cùng, ikikai trở thành một từ có ý nghĩa cao hơn hẳn vỏ sống. Ikikai thành Ikigai. Ikigai được ghép từ hai từ: iki có nghĩa là cuộc sống, gai có nghĩa là giá trị. Ikigai nghĩa là giá trị cuộc sống.

Người dân Okinawa và Nhật Bản tin vào Ikigai. Thực tế, người Nhật nổi tiếng là người giỏi nghệ thuật làm chủ cuộc sống, tức là họ làm điều mình yêu thích, điều họ giỏi, điều thế giới cần, và làm điều giúp họ được tưởng thưởng. Đây là một phương pháp thực hành đã truyền cảm hứng cho các nghệ nhân trong rất nhiều ngành nghề ở Nhật. Ikigai là một phần của cuộc sống cân bằng giữa việc sống có ích và hưởng thụ cuộc sống.

CTV: Phương Vy