KỸ NĂNG LÀM VIỆC NHÓM

KỸ NĂNG LÀM VIỆC NHÓM

Tác giả: Giáo Sư JOHN VU

Trích: Kết Nối - Lời Khuyên Sinh Viên Việt Nam; Ngô Trung Việt dịch; NXB Tổng Hợp Thành Phố Hồ Chí Minh.

Có một thầy giáo tìm đến xin lời khuyên từ tôi, thầy đang rất đau đầu vì không thể áp dụng phương pháp làm việc nhóm cho các sinh viên của mình. Đa số các sinh viên của thầy không thích làm việc nhóm, và trong lớp thường có những bạn chăm chỉ cần cù, trong khi nhiều bạn chẳng chịu làm gì cả, họ đùn đẩy công việc cho các thành viên khác. Lại có những sinh viên thiếu khả năng hòa hợp với người khác nên khi làm việc nhóm các em thường bỏ nhiều thời gian để tranh cãi hơn là học hành. Một số thành viên không đóng góp gì cho nhóm, thậm chí không tham dự các buổi họp nhóm. Và tình trạng này không chỉ diễn ra trong lớp của thầy, mà nhiều thầy cô khác nữa, đến nỗi một số người có ý định bỏ hình thức học tập này.

Theo quan sát của tôi, thì đúng là có những giáo viên và sinh viên cho rằng làm việc nhóm chỉ lãng phí thời gian và các bạn chẳng được học hành gì mấy khi tham gia các nhóm. Với họ, giảng bài và tiếp thu bài giảng là cách học tốt hơn, vì nó dễ dàng, hiệu quả và đã được dùng nhiều năm mà không có vấn đề gì. Họ thường hỏi tại sao phải đổi sang một phương pháp không hiệu quả và không được yêu thích? Những câu hỏi tôi muốn đặt ra là, phương pháp bài giảng sẽ đưa đến kết quả học tập nào? Và các bạn sinh viên, chỉ với việc nghe, ghi nhớ những sự kiện và công thức, liệu các bạn có tích lũy được bất kỳ kỹ năng nào không? Tất nhiên phương pháp bài giảng vẫn có các bài kiểm tra, nhưng sẽ không có bài kiểm tra nào xác định được kỹ năng và năng lực giải quyết vấn đề của các bạn sinh viên.

Tài liệu bài giảng rất dễ ghi nhớ, các bạn sinh viên có thể nhớ để qua được bài kiểm tra, nhưng liệu có bao nhiêu bạn vẫn nhớ những kiến thức đó sau khi làm xong bài kiểm tra đó? Làm việc nhóm không giống như vậy, phương pháp này đòi hỏi sinh viên phải đọc tài liệu ở mức độ sâu hơn, sau đó áp dụng những gì họ đã học vào việc phát triển các kỹ năng. Sinh viên có thể quên công thức nhưng họ không quên kỹ năng. Tất nhiên, trong giai đoạn đầu tiếp xúc với phương pháp này, vì không biết cách làm việc nhóm, sẽ có những rối loạn, thất vọng, thậm chí giận dữ. Nhưng nếu sinh viên chưa bao giờ trải qua cảm giác thất vọng đó, họ cũng sẽ không bao giờ trải qua được cảm giác ngất ngây khi khám phá được điều gì mới hoặc hiểu biết vì điều gì đó một cách rõ ràng. Phương pháp học tập theo kiểu làm việc nhóm cho phép các bạn sinh viên trải qua một quá trình học gồm đọc, cảm thấy khó hiểu, tiếp tục thu thập và khám phá, sau đó phân tích rồi tổng hợp, cuối cùng, các bạn hiểu rõ ràng mọi thứ ở một mức độ sâu hơn.

Mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn cho các bạn sinh viên nếu thầy cô là người làm tất cả, đọc bài giảng, giải thích, cho ví dụ, nêu câu hỏi, đánh giá câu trả lời, và rồi cung cấp lời giải đúng, còn sinh viên chỉ việc ghi chép và ghi nhớ để vượt qua kỳ kiểm tra. Nhưng cách học “thụ động” này chỉ có thể có tác dụng trong quá khứ, khi thi cử dựa trên “ghi nhớ”, nó hoàn toàn không giúp sinh viên phát triển những kỹ năng cần thiết để xây dựng nghề nghiệp trong thị trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay.

Làm việc nhóm khó hơn nhiều so với việc học theo cách riêng của bạn. Làm việc nhóm yêu cầu các bạn hợp tác, tổ chức, trao đổi, giao phó, thảo luận... Môi trường làm việc nhóm khiến các thành viên tổ phải học về vai trò, trách nhiệm, về cách làm việc cùng nhau và phụ thuộc lẫn nhau. Sinh viên có thể học được nhiều hơn nữa từ phương pháp này, nhưng lúc đầu bao giờ cũng có những “sinh viên lười”, đùn đẩy mọi thứ cho những thành viên khác và không chịu làm gì cả. Họ khiến những người khác nản chỉ vì phải làm việc vất vả hơn để gánh vác cả tổ và đến cuối cùng chỉ một số người học được những kỹ năng, trong khi số khác thì không. Đến lúc tốt nghiệp, chỉ một số người tìm được việc làm, trong khi số khác thì không. Sinh viên phải hiểu rằng, khi các bạn đi làm, mọi công việc đều sử dụng phương pháp làm việc nhóm, vậy nếu các bạn không làm quen với phương pháp này ngay bây giờ, thì còn đợi đến khi nào? Bạn phải học cách làm việc cùng người khác ngay bây giờ. Trong công ty, bạn sẽ không được phép chọn lựa người cùng làm việc trong nhóm với mình, bạn phải làm việc với cả những thành viên không phải là lựa chọn tốt nhất cho bạn. Nếu bạn không muốn làm việc, họ sẽ làm và bạn bị sa thải. Nếu bạn không có kỹ năng làm việc nhóm, thì khi va chạm với công việc thực tế, sớm hay muộn bạn cũng sẽ bị vạch trần sự thiếu sót này, và bị đuổi. Công ty phân công cho bạn một vai trò và trách nhiệm, bạn không làm được, thì bị sa thải là điều hiển nhiên.

Phương pháp làm việc nhóm cũng giúp phát triển kỹ năng mềm, điều mà đa số sinh viên đều thiếu. Kỹ năng mềm là kỹ năng tương tác giữa những cá nhân với nhau, hay còn được mô tả là cách một người phát triển mối quan hệ với những người khác. Trong công ty, kỹ năng mềm bao giờ cũng được coi là quan trọng hơn kỹ năng về kỹ thuật. Năm ngoái, ngành công nghiệp phần mềm đã tiến hành một nghiên cứu về những nhân viên mới và khám phá ra rằng 42% trong số họ đã thất bại trong vòng 14 tháng đầu. Và điều đáng ngạc nhiên là có đến 89% thất bại liên quan đến vấn đề kỹ năng mềm, trong khi vấn đề về kỹ thuật chỉ chiếm 11%. Cụ thể là nhiều nhân viên mới được tuyển đã không hòa hợp được với các thành viên trong nhóm của mình, họ không có mặt đúng giờ, không hoàn thành công việc được phân công, vì cho rằng người khác sẽ làm điều đó thay họ. Tác giả của nghiên cứu này viết: “Khi thuê những sinh viên mới tốt nghiệp này, nhà tuyển dụng dễ dàng đánh giá được các kỹ năng về kỹ thuật, nhưng họ không thể đánh giá chính xác về kỹ năng mềm. Trong những buổi phỏng vấn, dĩ nhiên là mọi ứng viên đều tỏ ra lễ phép và năng nổ, nhưng khi họ được nhận vào làm, công ty mới nhận ra rằng họ thiếu kỹ năng quan trọng nhất – kỹ năng mềm, đặc biệt là kỹ năng làm việc nhóm”. Tác giả kết luận rằng: “Các kỹ năng về kỹ thuật có thể được đào tạo nhanh chóng, nhưng phát triển kỹ năng mềm, như kỹ năng làm việc nhóm sẽ mất rất nhiều thời gian, và sẽ chẳng công ty nào chịu đảm đương việc đó. Thế là các bạn nhân viên mới này bị đuổi chỉ sau vài tháng.

Năm nào cũng vậy, luôn có những sinh viên đến gặp tôi vào đầu học kỳ, nói rằng họ không thích làm việc nhóm và xin được làm độc lập. Tôi nói với các bạn này rằng đây là cách tôi dạy và nếu các bạn không thích, các bạn có thể không học môn của tôi. Và đến cuối kỳ, bao giờ cũng có những bạn đến gặp lại tôi, nói rằng họ đánh giá cao phương pháp dạy của tôi vì họ học được nhiều điều, họ hiểu tài liệu tốt hơn và đặc biệt là được phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề. Về căn bản, họ chỉ cần học cách làm việc cùng nhau, sau đó họ sẽ hiểu cách làm việc nhóm, điều này giúp họ phát triển sự chuyên nghiệp của mình. Tôi bảo họ: “Với cương vị một thầy giáo, thầy chỉ là người hướng dẫn các em trong quá trình học tập, chính các em mới là người phải học thật sự”.

CTV: Thủy Tiên