MỈM CƯỜI

05:00, 08/02/2023 206

Kỹ năng sống

MỈM CƯỜI

Tác giả: Luise Rinser

Trích:Chấp Nhận Cuộc Đời; Lược dịch: Nguyễn Hiến Lê;NXB Hồng Đức

---o0o---

Ở Huê Kì có hai tiếng “Keep smiling” để khuyên mọi người phải giữ nụ cười. Nụ cười vốn có tính cách một cách tự nhiên, tự phát, mà tại sao lại biến nó thành một nét bất tuyệt? Sở dĩ vậy, trước hết là để tỏ rằng: dù tôi có rầu rĩ, đau khổ thì cũng không muốn để lộ cho người khác thấy; tôi phải ráng tự chủ cho được vì tôi phải tôn trọng người đối diện với tôi, chứ còn riêng tôi thì đáng kể gì đâu; tôi không bao giờ được làm phiền lòng người đó, mà trái lại phải làm cho người đó vui; giữa người đó và tôi, phải có một không khí thoải mái, tin cậy, cái đó rất có lợi cho công việc làm ăn – lí do này không phải không quan trọng. Nụ cười còn có ý nghĩa này: tôi mỉm cười là có lí lắm, vì tôi là công dân của một nước mạnh và rất hoạt động, nhờ vậy tôi có thể làm chủ được đời sống. Nụ cười của tôi có cái ma lực thu hút sự thành công, đẩy lùi nghịch cảnh, ngăn cản những cảm xúc tiêu cực như sợ sệt, nghi ngờ, nhút nhát, thất vọng.

Xét về phương diện tích cực thì thứ nụ cười bất biến đó biểu lộ lòng tự chủ, lòng quý mến người đối diện của mình, muốn cho người đó vui vẻ. Xét về phương diện tiêu cực thì nó là một thứ che đậy: giấu cái tâm trạng thực của mình, đàn áp những cảm xúc khác chỉ để cho sự hòa nhã, ân cần rất mực biểu lộ ra thôi.

Nụ cười có nhiều vẻ lắm: nó có thể dễ thương, rực rỡ, hiền từ, khoái hoạt, ranh mãnh, ngượng nghịu, ngọt ngào, tự đắc, khinh người, mỉa mai, chua chát, an phận, quỷ quyệt, ngớ ngẩn, ngu ngốc, tàn ác, bí mật, vân vân. Tất cả các cảm xúc của con người đều có thể biểu lộ bằng một cách nào đó: nhoẻn miệng cười. Ngay cặp mắt cũng không diễn đạt được nhiều cảm xúc một cách chính xác như vậy.

Tại sao vậy nhỉ? Miệng là bộ phận trước hết là để ăn; đối với con người thời nguyên thủy thì ăn là việc quan trọng nhất trong đời sống. Nhờ miệng ta biết được vị của thức ăn: chua, ngọt, chát, cay và đắng, có hợp với khẩu vị của ta không. Nếm mỗi vị thì miệng ta lại có một cử động riêng. Nếu thức ăn ngọt, ngon thì cuối mép ta lại nhếch lên, môi ta ép vào răng và ta thốt lên: “Mmm, ngon tuyệt!” Mà khi miệng cử động như vậy thì chính là ta mỉm cười. Vậy nụ cười biểu lộ sự khen, sự thỏa mãn. Nó tỏ một thái độ thân thiện, hiền từ, chấp nhận điều người khác muốn; dĩ nhiên nụ cười đó phải là nụ cười hoàn toàn thành thực, không che giấu những tình cảm khác. Chúng ta phải tập thói quen mỉm cười, phải; nhưng mỉm cười một cách thành thực, tươi đẹp và hiền hậu như vậy kìa.

Nhưng người ta có thể mỉm cười hoài được không? Thực ra thì không thể được. Nhưng phải ráng mỉm cười cho thật nhiều, và phải noi gương những người lấy hai chữ “Keep smiling” làm quy tắc căn bản trong đời sống. Khi tâm trạng của ta không vui, không muốn mỉm cười chút nào, mà còn muốn tỏ vẻ cau có, thô lỗ, rầu rĩ, ương ngạnh, ghê tởm cho xã hội, thì chính là lúc ta nên mỉm cười; như vậy không phải chỉ vì ta quý mến người khác mà cũng chỉ vì ta yêu chính ta nữa.

Nhưng mỉm cười như vậy chẳng phải giả dối ư, mà trong đoạn trên tôi mới khuyên phải thành thực trước hết? Phải, giả dối thực đấy, nếu chúng ta soi gương, tìm một nụ cười rồi tập tành như tập một trò ảo thuật, mà không hiểu ý nghĩa chân chính của nụ cười. Nhưng cái nụ cười vờ vĩnh đó có gạt được ai đâu? Trái lại chỉ làm cho người ta đâm nghi ngờ và tự hỏi: “Hắn che đậy cái gì đây?”. Vì trước khi tập mỉm cười, phải gây cho mình cái tâm trạng mà nụ cười sẽ diễn đã, nghĩa là tâm trạng hiền từ, chấp nhận đời, chấp nhận ý kiến người khác, tức tâm trạng mà ta gọi là tình thương. Nhưng có thể tự ý gây cho mình tâm trạng đó không? Dĩ nhiên, không thể thình lình một buổi sáng nào đó, hăng hái quyết định: “Từ hôm nay, mình sẽ yêu mọi người và mỉm cười”, mà tạo ngay được tâm trạng đó; phải tốn công tập tành lâu rồi mới hiểu được người khác, yêu họ, khoan dung với họ được.